Bitcoin is een innovatieve vorm van digitaal geld en het eerste voorbeeld van een groeiende categorie geld die bekend staat als “cryptocurrency”, oftewel cryptovaluta. Het vernieuwende aan Bitcoin is dat het decentraal werkt, dus zonder een centrale bank of beheerder. Met behulp van een gedecentraliseerd netwerk, gebaseerd op blockchain-technologie, maakt Bitcoin directe transacties mogelijk tussen gebruikers, zonder dat er een tussenpersoon nodig is.

Bitcoin is in 2008 geintroduceerd in een white paper door een vooralsnog onbekende persoon of groep mensen, schrijvend onder het pseudoniem Satoshi Nakamoto. Sindsdien heeft de technologie zich snel verspreid en biedt het voor steeds meer mensen een alternatief geldsysteem dat net even anders werkt dan de bestaande systemen. De onderliggende blockchain-technologie registreert alle transacties in een openbaar grootboek dat door iedereen ingezien kan worden en achteraf nooit meer gewijzigd kan worden, wat bijdraagt aan de transparantie en veiligheid van het systeem.

Bitcoin is niet alleen een soort geld; het is ook een protocol en een technologie die nieuwe mogelijkheden biedt voor financiële innovatie.

Hoe werkt Bitcoin?

Het hart van Bitcoin is de blockchain – een openbaar en transparant grootboek dat elke transactie vastlegt. Deze blockchain wordt in de lucht gehouden door een decentraal georganiseerd netwerk van computers, die beheerd worden door zogeheten miners. De miners bereiken overeenstemming over de inhoud van de blockchain via een zogeheten consensusmechanisme, waarbij nieuwe transacties toegevoegd worden aan de blockchain. Als onderdeel van dit proces worden miners door het netwerk beloond met nieuwe bitcoins, waardoor dit ook wel bitcoin mining genoemd wordt.

• Registreren van transacties: Elke transactie tussen twee partijen wordt gecodeerd en naar het netwerk gestuurd. Het komt op de wachtlijst om in de nieuwste “block” opgenomen te worden.
• Miningproces: Miners concurreren om een complex cryptografisch probleem op te lossen. Het is te vergelijken met het zoeken naar een speld in een hooiberg.
• Toevoegen aan de blockchain: De eerste miner die toevallig de speld vindt, voegt een aantal transacties van de wachtlijst toe aan de nieuwe block, en voegt die vervolgens toe aan de blockchain. De verlengde blockchain wordt rondgestuurd naar het netwerk, waar iedereen kan verifieren dat het nieuwe block geldig is, en daarmee liggen de transacties nu vast.
• Beloning: de gelukkige miner krijgt de transactiekosten en een stukje nieuw ontstane bitcoins, en deze transacties zijn ook al vastgelegd in de zojuist gecreëerde block.

Bitcoin Netwerk en Transacties

Bij Bitcoin zijn eigenlijk twee netwerken van belang: het netwerk van miners en het netwerk van gebruikers. Het miner-netwerk bestaat uit zogeheten nodes, die elke block van transacties verifiëren en opslaan zoals hierboven beschreven. Dit netwerk is peer-to-peer, wat betekent dat informatie rechtstreeks wordt uitgewisseld tussen de diverse nodes. Het is overigens ook permissionless (“toestemmingloos”): je hoeft van niemand toestemming te vragen om mee te doen aan het netwerk; je kunt de mining software draaien op je computer en dan doe je al mee.

Het gebruikers-netwerk omvat iedereen die weleens aan een Bitcoin-transactie heeft deelgenomen, dus bitcoins heeft ontvangen op of verstuurd vanaf een zogeheten adres dat is opgenomen in de blockchain. Dit netwerk is in zekere zin ook peer-to-peer, omdat gebruikers bitcoins naar elkaar kunnen sturen zonder tussenkomst van een centrale partij zoals een bank, creditcardmaatschappij, broker, exchange, softwarebedrijf of andere beheerder. Ze hebben in principe alleen de blockchain nodig en dat is een publiek beschikbaar netwerk waar geen enkele instantie de volledige controle over heeft.

Die Bitcointransacties tussen gebruikers vinden als volgt plaats.

• Digitale handtekeningen: Transacties worden ondertekend met een digitale handtekening die overeenkomt met de verzendadres.
• Verificatieproces: Na ondertekening gaan transacties naar het netwerk, waar nodes ze verifiëren voordat ze in de blockchain worden vastgelegd.
• Digitale portemonnee: Om bitcoins te versturen moet een gebruiker dus de juiste digitale handtekening kunnen zetten. Dit gebeurt met public en private keys, die worden bewaard in een zogeheten digitale portemonnee (“wallet”).

Bitcoin is dus gebaseerd op gedecentraliseerde en open-source principes en biedt daarmee een hele andere, alternatieve basis voor geld dan we gewend zijn van traditioneel fiatgeld.

Gebruik en Beheer van Bitcoin

Bitcoin Wallets en Opslag

Bitcoin is een unieke vorm van digitaal geld die je geheel zelfstandig kunt beheren. Dit vereist kennis over hoe je bitcoins kunt bewaren en transacties kunt uitvoeren. Door de decentrale aard van het netwerk heb je controle over je eigen financiën, maar dit brengt ook grote verantwoordelijkheid met zich mee.

Zoals hierboven al kort is aangestipt, worden je bitcoins in principe opgeslagen op een adres op de publieke blockchain. Een Bitcoin wallet is de digitale portefeuille waarin je private keys zijn opgeslagen, de digitale sleutels die je de mogelijkheid geven om de bitcoins uit te geven (te verplaatsen naar een ander adres). Zonder deze sleutels zijn die bitcoins waardeloos. Er zijn verschillende soorten wallets, waaronder hardware wallets voor maximale veiligheid en mobiele of web wallets voor gemakkelijke toegang en gebruik. Elke wallet heeft een zogeheten seed phrase, een soort backup van de wallet zodat je de sleutels niet kwijt bent als je bijvoorbeeld de hardware wallet kwijtraakt. Het moge duidelijk zijn dat je aan de ene kant de toegang tot de wallets en hun seed phrases zoveel mogelijk wilt afschermen zodat hackers er niet bij kunnen, maar aan de andere kant dat je de seed phrases zo goed mogelijk wilt bewaren zodat je niet alles kwijtraakt bij brand, lekkage, etc. Er is een breed scala aan hulpmiddelen ontwikkeld om voor iedere persoonlijke situatie de meest passende beveiliging mogelijk te maken, varierend van onverwoestbare seed phrases tot software die de backup juist niet fysiek bewaart maar versleuteld door je eigen familie en vrienden. Daarnaast bewaren veel mensen hun bitcoins niet zelf maar juist op de rekening van een broker, crypto-exchange, of gespecialiseerde “custodian” (bewaarder). Hiermee geef je de controle over je bitcoins dus uit handen aan een andere partij (net als vroeger), en neem je een risico op niet alleen fraude of diefstal maar ook dat zij een foutje kunnen maken met jouw bitcoins. Hoewel dit rechtstreeks indruist tegen de hele filosofie achter Bitcoin, is het in sommige gevallen misschien toch de beste oplossing. En ook hierin wordt volop geïnnoveerd, bijvoorbeeld met behulp van multi-signature wallets.

Bitcoin Mining

Bitcoin mining is het proces waarbij transacties worden geverifieerd en nieuwe blocks aan de blockchain worden toegevoegd. Miners gebruiken krachtige computers om complexe wiskundige problemen op te lossen en worden beloond met nieuwe bitcoins, wat we de block rewards noemen. Mining kan individueel, maar de meeste miners sluiten zich aan bij een mining pool, waarbij de rekenkracht en de beloningen gedeeld worden. Het grote voordeel voor de miner is dat de beloningen minder beïnvloed worden door de geluksfactor en gespreid worden door de tijd heen. Met de toename van gespecialiseerde mining farms, is het minen van bitcoin competitief geworden qua apparatuur, energietoevoer en daarmee ook locatie. De tijd van individuen die op hun zolder Bitcoin minen is definitief voorbij – alleen voor andere minder bekende cryptovaluta zou deze aanpak misschien nog winstgevend kunnen zijn.

Kopen, Verkopen en Handelen

Het kopen en verkopen van bitcoins gaat meestal via een crypto-exchange. Bij deze online platformen kan men bitcoins kopen of verkopen voor traditioneel geld, of handelen in diverse andere cryptovaluta. De waarde van Bitcoin kan fluctueren, dus het is belangrijk om de markt te begrijpen voordat je gaat handelen.

Bij het handelen in bitcoins is het cruciaal dat je je bewust bent van de veiligheidsrisico’s en dat je de nodige voorzorgsmaatregelen neemt om je investering te beschermen. Daarnaast moet je ook letten op andere zaken zoals transactiekosten, de “spread” tussen aan- en verkoopprijs, de prijs-impact van je transactie, overige bijkomende kosten bij transacties van en naar banken, de betrouwbaarheid van handelsplatforms en blockchains, etc.